28/10 SÜLEYMAN'IN ÖZDEYİŞLERİ 1-5

[tr] Süleyman'ın Özdeyişleri 1-5

^1:1 Davut oğlu İsrail Kralı Süleymanın özdeyişleri:
² Bu özdeyişler, bilgeliğe ve terbiyeye ulaşmak,
Akıllıca sözleri anlamak,
³ Başarıya götüren terbiyeyi edinip
Doğru, haklı ve adil olanı yapmak,
⁴ Saf kişiyi ihtiyatlı,
Genç adamı bilgili ve sağgörülü kılmak içindir.
⁵ Özdeyişlerle benzetmeleri,
Bilgelerin sözleriyle bilmecelerini anlamak için
Bilge kişi dinlesin ve kavrayışını artırsın,
Akıllı kişi yaşam hüneri kazansın.
⁷ RAB korkusudur bilginin temeli.
Ahmaklarsa bilgeliği ve terbiyeyi küçümser.
⁸ Oğlum, babanın uyarılarına kulak ver,
Annenin öğrettiklerinden ayrılma.
⁹ Çünkü bunlar başın için sevimli bir çelenk,
Boynun için gerdanlık olacaktır.
¹⁰ Oğlum, seni ayartmaya çalışan günahkârlara teslim olma.
¹¹ Şöyle diyebilirler:
‹‹Bizimle gel,
Adam öldürmek için pusuya yatalım,
Zevk uğruna masum kişileri tuzağa düşürelim.
¹² Onları ölüler diyarı gibi diri diri,
Ölüm çukuruna inenler gibi
Bütünüyle yutalım.
¹³ Bir sürü değerli mal ele geçirir,
Evlerimizi ganimetle doldururuz.
¹⁴ Gel, sen de bize katıl,
Tek bir kesemiz olacak.››
¹⁵ Oğlum, böyleleriyle gitme,
Onların tuttuğu yoldan uzak dur.
¹⁶ Çünkü ayakları kötülüğe koşar,
Çekinmeden kan dökerler.
¹⁷ Kuşların gözü önünde ağ sermek boşunadır.
¹⁸ Başkasına pusu kuran kendi kurduğu pusuya düşer.
Yalnız kendi canıdır tuzağa düşürdüğü.
¹⁹ Haksız kazanca düşkün olanların sonu böyledir.
Bu düşkünlük onları canlarından eder.
²⁰ Bilgelik dışarıda yüksek sesle haykırıyor,
Meydanlarda sesleniyor.
²¹ Kalabalık sokak başlarında bağırıyor,
Kentin giriş kapılarında sözlerini duyuruyor:
²² ‹‹Ey budalalar, budalalığı ne zamana dek seveceksiniz?
Alaycılar ne zamana dek alay etmekten zevk alacak?
Akılsızlar ne zamana dek bilgiden nefret edecek?
²³ Uyardığımda yola gelin, o zaman size yüreğimi açar,
Sözlerimi anlamanıza yardım ederim.
²⁴ Ama sizi çağırdığım zaman beni reddettiniz.
Elimi uzattım, umursayan olmadı.
²⁵ Duymazlıktan geldiniz bütün öğütlerimi,
Uyarılarımı duymak istemediniz.
²⁶ Bu yüzden ben de felaketinize sevineceğim.
Belaya uğradığınızda,
Bela üzerinize bir fırtına gibi geldiğinde,
Bir kasırga gibi geldiğinde felaketiniz,
Sıkıntıya, kaygıya düştüğünüzde,
Sizinle alay edeceğim.
²⁸ O zaman beni çağıracaksınız,
Ama yanıtlamayacağım.
Var gücünüzle arayacaksınız beni,
Ama bulamayacaksınız.
²⁹ Çünkü bilgiden nefret ettiniz.
RABden korkmayı reddettiniz.
³⁰ Öğütlerimi istemediniz,
Uyarılarımın tümünü küçümsediniz.
³¹ Bu nedenle tuttuğunuz yolun meyvesini yiyeceksiniz,
Kendi düzenbazlığınıza doyacaksınız.
³² Bön adamlar dönekliklerinin kurbanı olacak.
Akılsızlar kaygısızlıklarının içinde yok olup gidecek.
³³ Ama beni dinleyen güvenlik içinde yaşayacak,
Kötülükten korkmayacak, huzur bulacak.››
^2:1 Oğlum, bilgeliğe kulak verip
Yürekten akla yönelerek
Sözlerimi kabul eder,
Buyruklarımı aklında tutarsan,
³ Evet, aklı çağırır,
Ona gönülden seslenirsen,
⁴ Gümüş ararcasına onu ararsan,
Onu ararsan define arar gibi,
⁵ RAB korkusunu anlar
Ve Tanrıyı yakından tanırsın.
⁶ Çünkü bilgeliğin kaynağı RABdir.
Onun ağzından bilgi ve anlayış çıkar.
⁷ Doğru kişileri başarıya ulaştırır,
Kalkanıdır dürüst yaşayanların.
⁸ Adil olanların adımlarını korur,
Sadık kullarının yolunu gözetir.
⁹ O zaman anlarsın her iyi yolu,
Neyin doğru, haklı ve adil olduğunu.
¹⁰ Çünkü yüreğin bilgelikle dolacak,
Zevk alacaksın bilgiden.
¹¹ Sağgörü sana bekçilik edecek
Ve akıl seni koruyacak.
¹² Bunlar seni kötü yoldan,
Ahlaksızın sözlerinden kurtaracak.
¹³ Onlar ki karanlık yollarda yürümek için
Doğru yoldan ayrılırlar.
¹⁴ Kötülük yapmaktan hoşlanır,
Zevk alırlar kötülüğün aşırısından.
¹⁵ Yolları dolambaçlı,
Yaşayışları çarpıktır.
¹⁶ Bilgelik, gençken evlendiği eşini terk eden,
Tanrının önünde içtiği andı unutan ahlaksız kadından,
Sözleriyle yaltaklanan
Vefasız kadından seni kurtaracak.
¹⁸ O kadının evi insanı ölüme,
Yolları ölülere götürür.
¹⁹ Ona gidenlerden hiçbiri geri dönmez,
Yaşam yollarına erişmez.
²⁰ Bu nedenle sen iyilerin yolunda yürü,
Doğruların izinden git.
²¹ Çünkü ülkede yaşayacak olan doğrulardır,
Dürüst kişilerdir orada kalacak olan.
²² Kötüler ülkeden sürülecek,
Hainler sökülüp atılacak.
^3:1 Oğlum, unutma öğrettiklerimi,
Aklında tut buyruklarımı.
² Çünkü bunlar ömrünü uzatacak,
Yaşam yıllarını, esenliğini artıracaktır.
³ Sevgiyi, sadakati hiç yanından ayırma,
Bağla onları boynuna,
Yaz yüreğinin levhasına.
⁴ Böylece Tanrının ve insanların gözünde
Beğeni ve saygınlık kazanacaksın.
⁵ RABbe güven bütün yüreğinle,
Kendi aklına bel bağlama.
⁶ Yaptığın her işte RABbi an,
O senin yolunu düze çıkarır.
⁷ Kendini bilge biri olarak görme,
RABden kork, kötülükten uzak dur.
⁸ Böylece bedenin sağlık
Ve ferahlık bulur.
⁹ Servetinle ve ürününün turfandasıyla
RABbi onurlandır.
¹⁰ O zaman ambarların tıka basa dolar,
Teknelerin yeni şarapla dolup taşar.
¹¹ Oğlum, RABbin terbiye edişini hafife alma,
Onun azarlamasından usanma.
¹² Çünkü RAB, oğlundan hoşnut bir baba gibi,
Sevdiğini azarlar.
¹³ Bilgeliğe erişene,
Aklı bulana ne mutlu!
¹⁴ Gümüş kazanmaktansa onu kazanmak daha iyidir.
Onun yararı altından daha çoktur.
¹⁵ Daha değerlidir mücevherden,
Dileyeceğin hiçbir şey onunla kıyaslanamaz.
¹⁶ Sağ elinde uzun ömür,
Sol elinde zenginlik ve onur vardır.
¹⁷ Yolları sevinç yollarıdır,
Evet, bütün yolları esenliğe çıkarır.
¹⁸ Bilgelik yaşam ağacıdır ona sarılanlara,
Ne mutlu ona sımsıkı tutunanlara!
¹⁹ RAB dünyanın temelini bilgelikle attı,
Gökleri akıllıca yerleştirdi.
²⁰ Bilgisiyle enginler yarıldı,
Bulutlar suyunu verdi.
²¹ Oğlum, sağlam öğüde, sağgörüye tutun.
Sakın gözünü ayırma onlardan.
²² Onlar sana yaşam verecek
Ve boynuna güzel bir süs olacak.
²³ O zaman güvenlik içinde yol alırsın,
Sendelemeden.
²⁴ Korkusuzca yatar,
Tatlı tatlı uyursun.
²⁵ Beklenmedik felaketten,
Ya da kötülerin uğradığı yıkımdan korkma.
²⁶ Çünkü senin güvencen RABdir,
Tuzağa düşmekten seni O koruyacaktır.
²⁷ Elinden geldikçe,
İyiliğe hakkı olanlardan iyiliği esirgeme.
²⁸ Elinde varken komşuna,
‹‹Bugün git, yarın gel, o zaman veririm›› deme.
²⁹ Sana güvenerek yanında yaşayan komşuna
Kötülük tasarlama.
³⁰ Sana kötülük etmemiş biriyle
Yok yere çekişme.
³¹ Zorba kişiye imrenme,
Onun yollarından hiçbirini seçme.
³² Çünkü RAB sapkınlardan tiksinir,
Ama doğruların candan dostudur.
³³ RAB kötülerin evini lanetler,
Doğruların oturduğu yeriyse kutsar.
³⁴ RAB alaycılarla alay eder,
Ama alçakgönüllülere lütfeder.
³⁵ Bilge kişiler onuru miras alacak,
Akılsızlara yalnız utanç kalacak.
^4:1 Çocuklarım, babanızın uyarılarına kulak verin.
Dikkat edin ki anlayışlı olasınız.
² Çünkü size iyi ders veriyorum,
Ayrılmayın öğrettiğimden.
³ Ben bir çocukken babamın evinde,
Annemin körpecik tek yavrusuyken,
⁴ Babam bana şunu öğretti:
‹‹Söylediklerime yürekten sarıl,
Buyruklarımı yerine getir ki yaşayasın.
⁵ Bilgeliği ve aklı sahiplen,
Söylediklerimi unutma, onlardan sapma.
⁶ Bilgelikten ayrılma, o seni korur.
Sev onu, seni gözetir.
⁷ Bilgeliğe ilk adım onu sahiplenmektir.
Bütün servetine mal olsa da akla sahip çık.
⁸ Onu el üstünde tut, o da seni yüceltecek,
Ona sarılırsan seni onurlandıracak.
⁹ Başına zarif bir çelenk,
Görkemli bir taç giydirecektir.››
¹⁰ Dinle oğlum, sözlerimi benimse ki,
Uzasın ömrün.
¹¹ Seni bilgelik yolunda eğitir,
Doğru yollara yöneltirim.
¹² Ayakların takılmadan yürür,
Sürçmeden koşarsın.
¹³ Aldığın terbiyeye sarıl, bırakma,
Onu uygula, çünkü odur yaşamın.
¹⁴ Kötülerin yoluna ayak basma,
Yürüme alçakların yolunda,
¹⁵ O yoldan sakın, yakınından bile geçme,
Yönünü değiştirip geç.
¹⁶ Çünkü kötülük etmedikçe uyuyamaz onlar,
Uykuları kaçar saptırmadıkça birilerini.
¹⁷ Yedikleri ekmek kötülük,
İçtikleri şarap zorbalık ürünüdür.
¹⁸ Oysa doğruların yolu şafak ışığı gibidir,
Giderek öğle güneşinin parlaklığına erişir.
¹⁹ Kötülerin yoluysa zifiri karanlık gibidir,
Neden tökezlediklerini bilmezler.
²⁰ Oğlum, sözlerime dikkat et,
Dediklerime kulak ver.
²¹ Aklından çıkmasın bunlar,
Onları yüreğinde sakla.
²² Çünkü onları bulan için yaşam,
Bedeni için şifadır bunlar.
²³ Her şeyden önce de yüreğini koru,
Çünkü yaşam ondan kaynaklanır.
²⁴ Yalan çıkmasın ağzından,
Uzak tut dudaklarını sapık sözlerden.
²⁵ Gözlerin hep ileriye baksın,
Dosdoğru önüne!
²⁶ Gideceğin yolu düzle,
O zaman bütün işlerin sağlam olur.
²⁷ Sapma sağa sola,
Ayağını kötülükten uzak tut.
^5:1 Oğlum, bilgeliğime dikkat et,
Akıllıca sözlerime kulak ver.
² Böylelikle her zaman sağgörülü olur,
Dudaklarınla bilgiyi korursun.
³ Zina eden kadının bal damlar dudaklarından,
Ağzı daha yumuşaktır zeytinyağından.
⁴ Ama sonu pelinotu kadar acı,
İki ağızlı kılıç kadar keskindir.
⁵ Ayakları ölüme gider,
Adımları ölüler diyarına ulaşır.
⁶ Yaşama giden yolu hiç düşünmez,
Yolları dolaşıktır, ama farkında değil.
⁷ Oğlum, şimdi beni dinle,
Ağzımdan çıkan sözlerden ayrılma.
⁸ Öyle kadınlardan uzak dur,
Yaklaşma evinin kapısına.
⁹ Yoksa onurunu başkalarına,
Yıllarını bir gaddara kaptırırsın.
¹⁰ Varını yoğunu yer bitirir yabancılar,
Emeğin başka birinin evini bayındır kılar.
¹¹ Ah çekip inlersin ömrünün son günlerinde,
Etinle bedenin tükendiğinde.
¹² ‹‹Eğitilmekten neden bu kadar nefret ettim,
Yüreğim uyarıları neden önemsemedi?›› dersin.
¹³ ‹‹Öğretmenlerimin sözünü dinlemedim,
Beni eğitenlere kulak vermedim.
¹⁴ Halkın ve topluluğun arasında
Tam bir yıkımın eşiğine gelmişim.››
¹⁵ Suyu kendi sarnıcından,
Kendi kuyunun kaynağından iç.
¹⁶ Pınarların sokakları,
Akarsuların meydanları mı sulamalı?
¹⁷ Yalnız senin olsun onlar,
Paylaşma yabancılarla.
¹⁸ Çeşmen bereketli olsun
Ve gençken evlendiğin karınla mutlu ol.
¹⁹ Sevimli bir geyik, zarif bir ceylan gibi,
Hep seni doyursun memeleri.
Aşkıyla sürekli coş.
²⁰ Oğlum, neden ahlaksız bir kadınla coşasın,
Neden başka birinin karısını koynuna alasın?
²¹ RAB insanın tuttuğu yolu gözler,
Attığı her adımı denetler.
²² Kötü kişiyi kendi suçları ele verecek,
Günahının kemendi kıskıvrak bağlayacak onu.
²³ Aşırı ahmaklığı onu yoldan çıkaracak,
Terbiyeyi umursamadığı için ölecek.

---